Ο νέος ΣΥΡΙΖΑ και εμείς

του ΒΟΥΔΟΥΡΗ ΟΔΥΣΣΕΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ μετατράπηκε σε ενιαίο κόμμα και τα μέλη του έχουν κάθε λόγο να χαίρονται γι' αυτό το μεγάλο βήμα. Προσθέτω πως, μαζί τους, έχουμε κάθε λόγο να χαιρόμαστε και εμείς. Εμείς, δηλαδή όλοι οι πολίτες που ανήκουμε στον αριστερό, προοδευτικό, δημοκρατικό χώρο, συμμετέχοντας ή μη σε διάφορες οργανώσεις και κινήσεις. Γιατί;

• Πιστεύουμε ακράδαντα ότι μόνο ένα κοινό πρόγραμμα όλων των αριστερών, δημοκρατικών, προοδευτικών δυνάμεων αποτελεί εγγύηση για την αλλαγή πορείας. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να ζυμωθεί μέσα στην κοινωνία και μετά να επικυρωθεί με συμφωνία κορυφής

Βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής Αριστεράς είναι η αντίφαση μεταξύ του πρωταγωνιστικού ρόλου που έπαιξε στις σύγχρονες κρίσιμες ιστορικές περιόδους και της αδυναμίας της να αναλάβει, όπως θα δικαιολογούσε αυτός ο ρόλος, κυβερνητικές ευθύνες. Η Αριστερά πρωτοστάτησε στην εθνική αντίσταση, στους αγώνες για τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία τις δεκαετίες του '50 και του '60, στην πτώση της χούντας των συνταγματαρχών. Ο ηρωισμός και η αυταπάρνηση των αγωνιστών της έχει αποτυπωθεί βαθιά στη συνείδηση του λαού, ακόμα και σε εκείνη των πολιτικών της αντιπάλων. Δεν μπόρεσε όμως ποτέ στη σύγχρονη ελληνική Ιστορία να συμβάλει στη διακυβέρνηση της χώρας. Δεν θέλω να αναλύσω εδώ τους λόγους. Απλώς θέλω να επισημάνω την αντίφαση και να τονίσω ότι η συνεχής απουσία από τις κυβερνητικές ευθύνες μιας τόσο σημαντικής πολιτικής δύναμης, με βαθιές λαϊκές και πατριωτικές ρίζες, με αυθεντικές αξίες και με ένα εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, δεν είναι επιζήμια μόνο για την Αριστερά, αλλά αποτελεί ιστορικό έλλειμμα για όλη την ελληνική κοινωνία.

Σήμερα, δημιουργούνται για πρώτη φορά, οι συνθήκες για να παίξει η Αριστερά έναν καταλυτικό ρόλο. Καλείται, υπό τις δραματικές συνθήκες της κρίσης, να περάσει από το πεδίο των κοινωνικών αγώνων στο πεδίο της εφαρμογής κυβερνητικής πολιτικής. Η μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα είναι μια αναγκαία συνθήκη. Αλλά βέβαια δεν είναι, από μόνη της, ικανή συνθήκη για να ολοκληρωθεί αυτό το ιστορικό βήμα. Για να υπάρξουν οι ικανές συνθήκες, πρέπει να εκπληρωθούν άλλοι δυο όροι.

Ο πρώτος όρος αφορά την εσωτερική ωρίμανση του ΣΥΡΙΖΑ

Είναι δεδομένο πως το συνέδριο ενοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ εστίασε στο οργανωτικό θέμα. Θα ήταν ουτοπικό εξάλλου να πιστέψει κανείς πως μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ωστόσο, ακόμα και αυτό το βήμα αναμένει την ολοκλήρωσή του με την οριστική αυτοδιάλυση των συνιστωσών. Επίσης, ο αυτοπροσδιορισμός της πολιτικής ταυτότητας του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ανοιχτός. Αυτά τα δυο ανοιχτά θέματα αποτυπώνονται στο γεγονός πως το νέο κόμμα δεν άλλαξε όνομα, κρατώντας δυο «κατάλοιπα» του παρελθόντος του.

Το πρώτο «κατάλοιπο» είναι η λέξη «Συνασπισμός». Η λέξη αυτή υιοθετήθηκε τόσο από τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου όσο και από τον Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, διότι οι φορείς αυτοί αποτελούνταν από αυτοτελή κόμματα. Η λογική της ενοποίησης δεν συμβαδίζει, κατά την άποψή μου, με τον προσδιορισμό του νέου κόμματος ως συνασπισμού.

Το δεύτερο «κατάλοιπο» είναι η λέξη «Ριζοσπαστική». Προσωπικά, πιστεύω πως ο όρος «ριζοσπαστική Αριστερά» είναι πλεονασμός. Είχα γράψει πριν μια δεκαετία περίπου ("Αυγή", 26 Μαΐου 2004): «Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι ότι η Αριστερά δεν είναι αρκετά ριζοσπαστική, αλλά ότι δεν έχει προτάσεις, που να κινητοποιούν μαζικά. Η εναλλακτική λύση δεν είναι κάποια 'πρόταση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς', αλλά οι ριζοσπαστικές προτάσεις της Αριστεράς. Η Αριστερά είναι εξ ορισμού ριζοσπαστική και κάθε προσθήκη μόνο διαίρεση προσθέτει. Υπάρχει 'μη ριζοσπαστική Αριστερά'; Ποιοι την απαρτίζουν και τι πρέπει να κάνουν; Τον 'Συνασπισμό της Μη-Ριζοσπαστικής Αριστεράς'; Ή μήπως κάποιοι αριστεροί περισσεύουν;».

Βέβαια, κάθε αυτοπροσδιορισμός αποτελεί επιλογή αποκλειστικά των μελών τού εν λόγω φορέα. Αλλά τίθεται εύλογα ένα ερώτημα: είναι εύστοχος αυτός ο προσδιορισμός, τη στιγμή που ο νέος ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει σε μια ευρύτερη συσπείρωση για να κυβερνήσει, ενσωματώνοντας δυνάμεις σίγουρα μη προερχόμενες από ριζοσπαστική αριστερή παράδοση;

Διαπιστώνω συνεπώς πως ο νέος ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μια διαδικασία πολιτικής ωρίμανσης, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί για να υπάρξουν οι ικανές συνθήκες μιας διακυβέρνησης της Αριστεράς. Δεν υποτιμώ τις αντικειμενικές όπως και τις υποκειμενικές δυσκολίες και εκτιμώ ιδιαίτερα τη δυναμική που ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει εμφυσήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Ο χρόνος όμως πιέζει.

Ο δεύτερος όρος αφορά το σύνολο των δυνάμεων της εναλλακτικής πρότασης

Η εντυπωσιακή απότομη μεγέθυνση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να εξαλείψει το γεγονός πως ιστορικά, κοινωνικά, ακόμα και επικοινωνιακά, το κόμμα αυτό δεν μπορεί, σε ένα ορατό μέλλον τουλάχιστον, να εκφράσει το σύνολο των δυνάμεων, η συσπείρωση των οποίων απαιτείται για την ανατροπή της μνημονιακής νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Απαιτούνται και άλλες δυνάμεις, κόμματα, κινήσεις, οργανώσεις, οι οποίες βέβαια δεν θα συμβάλουν αν απλώς είναι δορυφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτές οι οργανωμένες δυνάμεις εκφράζουν τμήματα της κοινωνίας που δεν βρίσκουν έκφραση στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά θέλουν την ανατροπή της πολιτικής ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ. και δεν εμπιστεύονται δυνάμεις, όπως τη ΔΗΜ.ΑΡ., που αθέτησαν τις δεσμεύσεις τους και υπηρέτησαν τη μνημονιακή πολιτική.

Αυτές οι δυνάμεις θα παίξουν ρόλο ανάλογο, αφενός, με το βάρος που τους αντιστοιχεί στην κοινωνία και, αφετέρου, με την αρτιότητα και τη δύναμη των προγραμματικών τους προτάσεων. Μία από αυτές τις πολιτικές κινήσεις είναι και η «Κοινωνία Πρώτα». Οι λόγοι ύπαρξής της είναι η προώθηση ενός διακριτού πολιτικού εγχειρήματος, που δεν υποστηρίζεται σήμερα από άλλον πολιτικό φορέα, και η εκπροσώπηση ενός κόσμου που δεν επιθυμεί να ενταχθεί σε παραδοσιακές κομματικές δομές. Γι' αυτό έχουμε αποφασίσει να συγκροτηθούμε οργανωτικά, όχι ως «κομματική πυραμίδα», αλλά ως κοινωνικό δίκτυο και προτιμούμε συντονιστικές συλλογικότητες από κεντρικά όργανα.

Ο πολιτικός μας στόχος είναι ουσιαστικά συγκλίνων με τον βασικό στόχο που εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή την ανατροπή της μνημονιακής πολιτικής. Από τη δική μας πλευρά, τονίζουμε ταυτόχρονα πως η απλή κατάργηση του Μνημονίου θα έφερνε απλώς την Ελλάδα στη θέση που ήταν πριν το Μνημόνιο. Συνεπώς, θέτουμε ως ισότιμο στόχο το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Στόχος του δικού μας προγράμματος είναι η καταπολέμηση τόσο της νεοφιλελεύθερης επέλασης όσο και της νοσηρότητας ενός ελληνικού μετά-οθωμανικού συστήματος, βασισμένου στο πελατειακό κομματοδίαιτο κράτος. Διεκδικούμε π.χ. ένα εκλογικό σύστημα αναλογικό, αλλά ταυτόχρονα απαλλαγμένο από τις στρεβλώσεις της πελατειακής προτίμησης. Διεκδικούμε την αξιοκρατική αξιολόγηση των δημόσιων υπαλλήλων, από ανεξάρτητους οργανισμούς στη βάση διεθνών δοκιμασμένων και επιτυχημένων προδιαγραφών, η οποία σε τελευταία ανάλυση προσκρούει στη μονιμότητα ως δόγμα. Θέτουμε την κοινωνική οικονομία ως σημαία της αριστερής απάντησης στην κρίση.

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι μόνο ένα κοινό πρόγραμμα όλων των αριστερών, δημοκρατικών, προοδευτικών δυνάμεων αποτελεί εγγύηση για την αλλαγή πορείας. Ένα πρόγραμμα που θα ενσωματώνει όχι μόνο θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά θα αντιστοιχεί σε προτάσεις οι οποίες θα κινητοποιούν ευρύτερη κοινωνική πλειοψηφία. Αυτό το πρόγραμμα πρέπει να ζυμωθεί μέσα στην κοινωνία, στη βάση της, και μετά να επικυρωθεί με συμφωνία κορυφής. Σε αυτή τη διαδικασία κανείς δεν πρέπει να θεωρηθεί δεδομένος. Αλλά πρέπει να δεχτούμε εξαρχής πως οι όποιες διαφορές μας θα αποτελέσουν γόνιμη ύλη για τη διαμόρφωση του κοινού προγράμματος, του οποίου θωράκιση θα είναι το κοινό βασικό πολιτικό πιστεύω μας, καθώς και η πολιτική φερεγγυότητα των προσώπων που θα το στηρίξουν.

* Ο Οδυσσέας Βουδούρης είναι ανεξάρτητος βουλευτής της Β' Αθήνας και μέλος του Συντονιστικού της πολιτικής κίνησης «Η Κοινωνία Πρώτα».

avgi.gr