Ρεπορτάζ του left.gr για τη συζήτηση του Σαββάτου με τίτλο: «Η Μεσόγειος φλέγεται: Από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης στον εμφύλιο της Συρίας»
Μπορεί οι ραγδαίες εξελίξεις στην Ελλάδα, με την εξάρθρωση της νεοναζιστικής συμμορίας, να μονοπωλούν το ενδιαφέρον, όμως πολύς κόσμος ανταποκρίθηκε στην «εξωστρεφή» κεντρική εκδήλωση του 2ου Φεστιβάλ νέων ΣΥΡΙΖΑ με θέμα τις εξελίξεις στον Αραβικό κόσμο.
Κι αυτό γιατί, με τα εξεγερσιακά φαινόμενα των τελευταίων τριών ετών, έχει γίνει κατανοητό ότι οι τεκτονικές αλλαγές στη βόρεια Αφρική και την ανατολική Μεσόγειο είναι αλλαγές που επισυμβαίνουν στη γειτονιά μας, που μας αφορούν άμεσα.
Όπως εύστοχα το έθεσε ο πρώτος ομιλητής, ο αιγύπτιος ακτιβιστής Akram Ismail, βρεθήκαμε δίπλα στη θάλασσα του Φαλήρου για να συζητήσουμε για όσα συμβαίνουν στην «ακριβώς απέναντι όχθη». Ο Akram, μέλος της Σοσιαλιστικής Αριστερής Συμμαχίας της Αιγύπτου, ανέλυσε συνοπτικά τα πρωτοφανή φαινόμενα της εισόδου των «μαζών» στο προσκήνιο, φαινόμενα που συγκλονίζουν τη χώρα και έχουν οδηγήσει στην ανατροπή δύο καθεστώτων. Το τολμηρό κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στις πόλεις και εξαπλώθηκε μέσω των social media, γκρέμισε το δυτικό μύθο περί «οπισθοδρόμησης» των λαών της Μέσης Ανατολής. Με όλα τα πισωγυρίσματα, η αιγυπτιακή επανάσταση που σε πρώτη φάση ανέτρεψε τον Χόσνι Μουμπάρακ και σε δέυτερη οδήγησε στην καθαίρεση του Μόρσι, αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα για τον πραγματικό εκδημοκρατισμό. Μολονότι οι δημοκρατικές δυνάμεις, όπως τις ονομάζει ο Akram, βρίσκονται ανάμεσα στη Χάρυβδη των Αδελφών Μουσουλμάνων (των οποίων τον εκλεκτό, Μ. Μόρσι στήριξαν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ελπίζοντας σε ριζοσπαστικές αλλαγές) και τη Σκύλλα του στρατού (ο οποίος εκμεταλλεύθηκε το δεύτερο επαναστατικό κύμα, τον Ιούνιο του 2013, για να ανατρέψει τον Μόρσι και να παραμείνει ισχυρός πυλώνας του συστήματος εξουσίας).
Όπως εξήγησε ο Akram, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι παρουσιάστηκαν ως η μόνη εναλλακτική απέναντι στο παλιό καθεστώς αλλά αποδείχθηκε ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η εναλλαγή στην εξουσία με τις ίδιες ακριβώς πολιτικές που μεγάλο κομμάτι του αιγυπτιακού λαού αποκήρυξε συμμετέχοντας στις κιητοποιήσεις εναντίον του Μουμπάρακ το 2011. Η κυβέρνηση Μόρσι διατήρησε το αστυνομικό κράτος και αδιαφόρησε για τα αιτήματα εκδημοκρατισμού. Από την άλλη, καμία εμπιστοσύνη δεν μπορεί να υπάρχει στον κατ΄εξοχήν καταπιεστικό μηχανισμό του Στρατού που προέβει σε μεγάλες σφαγές εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων, σφαγές που καταδίκασε με αποτροπιασμό και ο Akram.
Όπως επισήμανε, η προσωρινή αντίθεση μεταξύ των δύο αυτών καταπιεστικών πυλώνων της εγχώριας ελίτ (Αδελφών Μουσουλμάνων και Στρατού) δίνει την ευκαιρία στις δυνάμεις της Επανάστασης να βγουν ξανά στο προσκήνιο και να επικαιροποιήσουν τις διεκδικήσεις του «κινήματος της 30ης Ιουνίου». Σε μια χώρα με τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις αλλά και απουσία οργανωμένων συλλογικοτήτων (συνδικάτων ή κομμάτων της Αριστεράς) παραμένει ζητούμενο η αποτελεσματικότητα των ριζοσπαστικοποιημένων τμημάτων των εργαζομένων και της νεολαίας. Ο Akram ζήτησε την αμέριστη στήριξη των δημοκρατικών δυνάμεων της Δύσης και της Ελλάδας ειδικότερα, επισημαίνοντας ότι το διεθνιστικό καθήκον δεν πρέπει να μολύνεται από στερεότυπα περί «ιμπεριαλιστικής Δύσης συνολικά» αφενός και «φανατισμένης και οπισθοδρομικής Μέσης Ανατολής» αφετέρου.
Αμέσως μετά τη συζήτηση, ο πολιτικός ακτιβιστής μίλησε στο φακό του left.gr για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Αίγυπτο και τις προοπτικές του κινήματος ανατροπής:
Ο λιβανέζος καθηγητής SOAS του Λονδίνου, Gilbert Achcar, με βαθιά γνώση των ζητημάτων της Μέσης Ανατολής, πήρε τη σκυτάλη υπογραμμίζοντας το μακροπρόθεσμο χαρακτήρα των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Μπορεί, όπως είπε, τα δυτικά ΜΜΕ να αποκάλεσαν «Αραβική Άνοιξη» όσα εκτυλλίσονται από το 2010 και μετά, ελπίζοντας να διαρκέσουν λίγο, να οδηγήσουν σε ελεύθερες εκλογές και να τελειώσουν εκεί, ωστόσο, οι κοινωνικοπολιτικές ρίζες των εξεγερσιακών φαινομένων προδιαθέτουν για μια μακρόχρονη επαναστατική διαδικασία με σκαμπανεβάσματα. Ήδη μπαίνουν στη φάση της λαϊκής κινητοποίησης χώρες όπως το Μπαχρέιν, η Υεμένη, το Σουδάν (μόλις την προηγούμενη εβδομάδα).
Απέναντι στο κύμα ριζοσπαστικοποίησης βρίσκονται τρεις «αντεπαναστατικές δυνάμεις»: α) τα παλιά καθεστώτα ή τα κατάλοιπά τους, β) τα ισλαμικά κινήματα και οι μοναρχίες του Κόλπου και γ) οι ΗΠΑ.
Μιλώνας εκτενώς για τη Συρία, ο G. Achar κατέστησε σαφές ότι η εξέγερση εκεί είχε παρόμοια στοιχεία και αιτίες με τις εξεγέρσεις σε άλλες χώρες. Η κύρια αντεπαναστατική δύναμη ειναι το τυρρανικό καθεστώς Άσαντ που εσφαλμένα ορισμένοι το κατατάσσουν στις αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Οι ίδιες οι ΗΠΑ, όπως αποδεικνύεται, τρέμουν την πτώση του γιατί είναι αβέβαιο τι θα διαδεχθεί αυτό το καθεστώς. Το τέλος του εμφυλίου, υπογραμμίζει ο καθηγητής, είναι προϋπόθεση για να έρθει ξανά στο προσκήνιο το δημοκρατικό κίνημα και να τεθεί εν αμφιβόλω η επικράτηση του ισλαμικού φονταμενταλισμού (που παρουσιάζεται ως η κύρια εναλλακτική επιλογή απέναντι στο καθεστώς Άσαντ).
Την οπτική του ΣΥΡΙΖΑ στις εξελίξεις στην ευρύτερη γειτονιά της Μεσογείου έδωσε στη συνέχεια ο Κώστας Ήσυχος, υπεύθυνος της Πολτικής Γραμματείας για τα ζητήτα Εξωτερικής Πολιτικής. Τόνισε με θέρμη ότι «η Αριστερά δεν πρέπει να κοιτάει μόνο δυτικά και βόρεια αλλά κυρίως ανατολικά και νότια, με συνείδηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκου Νότου (και κυρίως της Ελλάδας) και των χωρών που βρίκσονται στην Ανατολική Μεσόγειο». Η γεωπολιτική στρατηγική μιας κυβέρνησης της Αριστεράς πρέπει να συνδυαστεί με τη διεθνιστική αλληλεγγύη προς τους λαούς του Αραβικού Κόσμου που δίνουν, με συμμετοχή και των αριστερών δυνάμεων (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Τυνησία όπου το Λαίκό Μέτωπο αποτελεί σημαντικό πολιτικό παράγοντα), τη μάχη για Ψωμί, Ελευθερία και Δημοκρατία. Οφείλουμε, επισήμανε ο Κ. Ήσυχος, να υλοποιήσουμε ένα κοινό μέτωπο του ευρωπαϊκού Νότου με τους λαούς της βόρειας Αφρικής και του Κόλπου με πολιτικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό περιεχόμενο. Συνδέοντας την κουβέντα με την ελληνική πολιτική πραγματικότητα, ο Κώστας Ήσυχος αναφέρθηκε στα σχέδια της κυβέρνησης Σαμαρά που θέλουν την Ελλάδα μακρύ βραχίονα των ΗΠΑ στην περιοχή με πλήρη παράδοση του ελεγχου στις ενεργειακές πηγές και στους δρόμους του πετρελαίου. Ο Κ. Ήσυχος δε λησμόνησε να αναφερθεί στην Παλαιστίνη και το δίκαιο αγώνα του λαού της για ανεξαρτησία, έναν αγωνα που πρέπει οι αραβικοί λαοί να ξαναφέρουν ξανά στο επίκενρο του ενδιαφέροντός τους. Η συζήτηση έκλεισε με την υποσημείωση ότι οι λαοί της ευρύτερης περιοχής έχουν ανάγκη από την πλήρη εξάλειψη των χημικών όπλων, των στόλων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ που λειτουργεί ως χωροφύλακας των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Μια γονιμη συζήτηση που έθεσε ερωτήματα και σκιαγράφησε απαντήσεις για τα καθήκοντα της Αριστεράς και των κινημάτων σε μια ευαίσθητη και εύφλεκτη περιοχή. Οι δρόμοι είναι ανοικτοί και μένει στους λαούς να χαράξουν αυτόν της κοινωνικής χειραφέτησης...
Κι αυτό γιατί, με τα εξεγερσιακά φαινόμενα των τελευταίων τριών ετών, έχει γίνει κατανοητό ότι οι τεκτονικές αλλαγές στη βόρεια Αφρική και την ανατολική Μεσόγειο είναι αλλαγές που επισυμβαίνουν στη γειτονιά μας, που μας αφορούν άμεσα.
Όπως εύστοχα το έθεσε ο πρώτος ομιλητής, ο αιγύπτιος ακτιβιστής Akram Ismail, βρεθήκαμε δίπλα στη θάλασσα του Φαλήρου για να συζητήσουμε για όσα συμβαίνουν στην «ακριβώς απέναντι όχθη». Ο Akram, μέλος της Σοσιαλιστικής Αριστερής Συμμαχίας της Αιγύπτου, ανέλυσε συνοπτικά τα πρωτοφανή φαινόμενα της εισόδου των «μαζών» στο προσκήνιο, φαινόμενα που συγκλονίζουν τη χώρα και έχουν οδηγήσει στην ανατροπή δύο καθεστώτων. Το τολμηρό κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στις πόλεις και εξαπλώθηκε μέσω των social media, γκρέμισε το δυτικό μύθο περί «οπισθοδρόμησης» των λαών της Μέσης Ανατολής. Με όλα τα πισωγυρίσματα, η αιγυπτιακή επανάσταση που σε πρώτη φάση ανέτρεψε τον Χόσνι Μουμπάρακ και σε δέυτερη οδήγησε στην καθαίρεση του Μόρσι, αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα για τον πραγματικό εκδημοκρατισμό. Μολονότι οι δημοκρατικές δυνάμεις, όπως τις ονομάζει ο Akram, βρίσκονται ανάμεσα στη Χάρυβδη των Αδελφών Μουσουλμάνων (των οποίων τον εκλεκτό, Μ. Μόρσι στήριξαν στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ελπίζοντας σε ριζοσπαστικές αλλαγές) και τη Σκύλλα του στρατού (ο οποίος εκμεταλλεύθηκε το δεύτερο επαναστατικό κύμα, τον Ιούνιο του 2013, για να ανατρέψει τον Μόρσι και να παραμείνει ισχυρός πυλώνας του συστήματος εξουσίας).
Όπως εξήγησε ο Akram, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι παρουσιάστηκαν ως η μόνη εναλλακτική απέναντι στο παλιό καθεστώς αλλά αποδείχθηκε ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η εναλλαγή στην εξουσία με τις ίδιες ακριβώς πολιτικές που μεγάλο κομμάτι του αιγυπτιακού λαού αποκήρυξε συμμετέχοντας στις κιητοποιήσεις εναντίον του Μουμπάρακ το 2011. Η κυβέρνηση Μόρσι διατήρησε το αστυνομικό κράτος και αδιαφόρησε για τα αιτήματα εκδημοκρατισμού. Από την άλλη, καμία εμπιστοσύνη δεν μπορεί να υπάρχει στον κατ΄εξοχήν καταπιεστικό μηχανισμό του Στρατού που προέβει σε μεγάλες σφαγές εναντίον των Αδελφών Μουσουλμάνων, σφαγές που καταδίκασε με αποτροπιασμό και ο Akram.
Όπως επισήμανε, η προσωρινή αντίθεση μεταξύ των δύο αυτών καταπιεστικών πυλώνων της εγχώριας ελίτ (Αδελφών Μουσουλμάνων και Στρατού) δίνει την ευκαιρία στις δυνάμεις της Επανάστασης να βγουν ξανά στο προσκήνιο και να επικαιροποιήσουν τις διεκδικήσεις του «κινήματος της 30ης Ιουνίου». Σε μια χώρα με τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις αλλά και απουσία οργανωμένων συλλογικοτήτων (συνδικάτων ή κομμάτων της Αριστεράς) παραμένει ζητούμενο η αποτελεσματικότητα των ριζοσπαστικοποιημένων τμημάτων των εργαζομένων και της νεολαίας. Ο Akram ζήτησε την αμέριστη στήριξη των δημοκρατικών δυνάμεων της Δύσης και της Ελλάδας ειδικότερα, επισημαίνοντας ότι το διεθνιστικό καθήκον δεν πρέπει να μολύνεται από στερεότυπα περί «ιμπεριαλιστικής Δύσης συνολικά» αφενός και «φανατισμένης και οπισθοδρομικής Μέσης Ανατολής» αφετέρου.
Αμέσως μετά τη συζήτηση, ο πολιτικός ακτιβιστής μίλησε στο φακό του left.gr για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Αίγυπτο και τις προοπτικές του κινήματος ανατροπής:
Ο λιβανέζος καθηγητής SOAS του Λονδίνου, Gilbert Achcar, με βαθιά γνώση των ζητημάτων της Μέσης Ανατολής, πήρε τη σκυτάλη υπογραμμίζοντας το μακροπρόθεσμο χαρακτήρα των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Μπορεί, όπως είπε, τα δυτικά ΜΜΕ να αποκάλεσαν «Αραβική Άνοιξη» όσα εκτυλλίσονται από το 2010 και μετά, ελπίζοντας να διαρκέσουν λίγο, να οδηγήσουν σε ελεύθερες εκλογές και να τελειώσουν εκεί, ωστόσο, οι κοινωνικοπολιτικές ρίζες των εξεγερσιακών φαινομένων προδιαθέτουν για μια μακρόχρονη επαναστατική διαδικασία με σκαμπανεβάσματα. Ήδη μπαίνουν στη φάση της λαϊκής κινητοποίησης χώρες όπως το Μπαχρέιν, η Υεμένη, το Σουδάν (μόλις την προηγούμενη εβδομάδα).
Απέναντι στο κύμα ριζοσπαστικοποίησης βρίσκονται τρεις «αντεπαναστατικές δυνάμεις»: α) τα παλιά καθεστώτα ή τα κατάλοιπά τους, β) τα ισλαμικά κινήματα και οι μοναρχίες του Κόλπου και γ) οι ΗΠΑ.
Μιλώνας εκτενώς για τη Συρία, ο G. Achar κατέστησε σαφές ότι η εξέγερση εκεί είχε παρόμοια στοιχεία και αιτίες με τις εξεγέρσεις σε άλλες χώρες. Η κύρια αντεπαναστατική δύναμη ειναι το τυρρανικό καθεστώς Άσαντ που εσφαλμένα ορισμένοι το κατατάσσουν στις αντιιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Οι ίδιες οι ΗΠΑ, όπως αποδεικνύεται, τρέμουν την πτώση του γιατί είναι αβέβαιο τι θα διαδεχθεί αυτό το καθεστώς. Το τέλος του εμφυλίου, υπογραμμίζει ο καθηγητής, είναι προϋπόθεση για να έρθει ξανά στο προσκήνιο το δημοκρατικό κίνημα και να τεθεί εν αμφιβόλω η επικράτηση του ισλαμικού φονταμενταλισμού (που παρουσιάζεται ως η κύρια εναλλακτική επιλογή απέναντι στο καθεστώς Άσαντ).
Την οπτική του ΣΥΡΙΖΑ στις εξελίξεις στην ευρύτερη γειτονιά της Μεσογείου έδωσε στη συνέχεια ο Κώστας Ήσυχος, υπεύθυνος της Πολτικής Γραμματείας για τα ζητήτα Εξωτερικής Πολιτικής. Τόνισε με θέρμη ότι «η Αριστερά δεν πρέπει να κοιτάει μόνο δυτικά και βόρεια αλλά κυρίως ανατολικά και νότια, με συνείδηση της αλληλεξάρτησης μεταξύ των χωρών του ευρωπαϊκου Νότου (και κυρίως της Ελλάδας) και των χωρών που βρίκσονται στην Ανατολική Μεσόγειο». Η γεωπολιτική στρατηγική μιας κυβέρνησης της Αριστεράς πρέπει να συνδυαστεί με τη διεθνιστική αλληλεγγύη προς τους λαούς του Αραβικού Κόσμου που δίνουν, με συμμετοχή και των αριστερών δυνάμεων (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Τυνησία όπου το Λαίκό Μέτωπο αποτελεί σημαντικό πολιτικό παράγοντα), τη μάχη για Ψωμί, Ελευθερία και Δημοκρατία. Οφείλουμε, επισήμανε ο Κ. Ήσυχος, να υλοποιήσουμε ένα κοινό μέτωπο του ευρωπαϊκού Νότου με τους λαούς της βόρειας Αφρικής και του Κόλπου με πολιτικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό περιεχόμενο. Συνδέοντας την κουβέντα με την ελληνική πολιτική πραγματικότητα, ο Κώστας Ήσυχος αναφέρθηκε στα σχέδια της κυβέρνησης Σαμαρά που θέλουν την Ελλάδα μακρύ βραχίονα των ΗΠΑ στην περιοχή με πλήρη παράδοση του ελεγχου στις ενεργειακές πηγές και στους δρόμους του πετρελαίου. Ο Κ. Ήσυχος δε λησμόνησε να αναφερθεί στην Παλαιστίνη και το δίκαιο αγώνα του λαού της για ανεξαρτησία, έναν αγωνα που πρέπει οι αραβικοί λαοί να ξαναφέρουν ξανά στο επίκενρο του ενδιαφέροντός τους. Η συζήτηση έκλεισε με την υποσημείωση ότι οι λαοί της ευρύτερης περιοχής έχουν ανάγκη από την πλήρη εξάλειψη των χημικών όπλων, των στόλων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ που λειτουργεί ως χωροφύλακας των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Μια γονιμη συζήτηση που έθεσε ερωτήματα και σκιαγράφησε απαντήσεις για τα καθήκοντα της Αριστεράς και των κινημάτων σε μια ευαίσθητη και εύφλεκτη περιοχή. Οι δρόμοι είναι ανοικτοί και μένει στους λαούς να χαράξουν αυτόν της κοινωνικής χειραφέτησης...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ευχαριστούμε, για το σχόλιό σας!
Για οποιοδήποτε θέμα, επικοινωνήστε
με το mail του OPENwind NETwork
(openwind13@gmail.com)