Παράμετροι και γνώμονες

Mόνον αν όλες ανεξαιρέτως οι παράμετροι της "κοινωνικής ύλης" φωτιστούν από τους γνώμονες της χειραφέτησης, τότε μόνον η Αριστερά θα έχει οικοδομήσει την ουσιαστική δική της ηγεμονία. 

Η λεγόμενη "κοινωνική ύλη" είναι απροσδιόριστα ευρεία και απροσδιόριστα πολύπλευρη. Συγκροτείται από όλα όσα πράττουν κοινωνικές ομάδες και άνθρωποι στο κέντρο και στην περιφέρεια, στο εργοστάσιο και στη γειτονιά, στον δημόσιο χώρο εν γένει αλλά και στο μεταίχμιο μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού. Συγκροτείται από όλα όσα δομούν, προσδιορίζουν και μεταβάλλουν κάθε στιγμή την ορατή καθημερινότητα. Εκεί ανήκουν όσα αρθρώνουν και όσα εκφράζουν τη στόχευση, τη λειτουργία και τις τοποθετήσεις των φορέων κάθε είδους, των κρατικών θεσμών, των πολιτικών κομμάτων, των σωματείων, των παρατάξεων, των συλλόγων.

Στην "κοινωνική ύλη" εντάσσονται εργασία και σχόλη, ήθη και συνήθειες, έθιμα και τελετές, ιδέες και καινοτομίες, βιβλία και περιοδικά, καλλιτεχνικά έργα και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως και όλα εκείνα που διαμείβονται στον Τύπο, στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στο διαδίκτυο. Η "κοινωνική ύλη" διαμορφώνεται κάθε στιγμή από απροσδιόριστα πολλές παραμέτρους.

Δεν είναι όλες οι παράμετροι ισότιμες. Κάθε στιγμή κάποιες από αυτές αναδεικνύονται ως καθοριστικές ή κύριες, κάποιες εκλαμβάνονται ρητά ή σιωπηρά ως δευτερεύουσες, κάποιες εντάσσονται ή περιπίπτουν και στην κατηγορία του αμελητέου. Αλλά αυτή η κατανομή δεν αφορά όλους τους χώρους εξίσου ούτε υπόκειται σε κάποιο σταθερό και ενιαίο μέτρο ή κριτήριο. Το ποιες παράμετροι θα κυριαρχήσουν εδώ ή εκεί εξαρτάται από γνώμονες. Γνώμονες σύμφυτους με συμφέροντα και επιδιώξεις, με στοχεύσεις και οπτικές, με στάσεις και διεκδικήσεις. Είναι οι γνώμονες που αναδεικνύει κάθε στιγμή η κοινωνική κίνηση, οι γνώμονες που, ενόσω αναδεικνύονται από την κοινωνική κίνηση, αποδίδουν ταυτόχρονα το αναγκαίο νόημα στην ίδια την κίνηση αυτή.

Η Αριστερά έχει συγκροτήσει διαχρονικά τους δικούς της γνώμονες. Που διαμορφώνουν τον σταθερό δικό της προσανατολισμό. Αλλά οι γνώμονες αυτοί δεν μπορεί να είναι οι ίδιοι αμετάβλητοι. Παραμένουν ενταγμένοι στον ίδιο σταθερό προσανατολισμό μόνον εφόσον εμπλουτίζονται και τροποποιούνται, μόνον εφόσον αποκρίνονται διαρκώς σε όσα συμβαίνουν και σε όσα αλλάζουν, μόνον εφόσον γρηγορούν απέναντι στις εκπλήξεις, κάποιες φορές απολύτως αναπάντεχες, που μπορεί να επιφυλάσσει η κάθε επόμενη στιγμή. Οι γνώμονες της Αριστεράς δεν μπορεί να δεσμεύονται από όσα προσδιορίζει η κοινή πρόσληψη ούτε από τις κατανομές μεταξύ κύριου και δευτερεύοντος που επιβάλλει η κυρίαρχη θεώρηση.

Οι γνώμονες της Αριστεράς οφείλουν να είναι ενεργοί και παρεμβατικοί. Να μπορούν να επιλέξουν τις παραμέτρους όπου θα εστιάσουν, να τολμούν να ανασύρουν από τη λήθη ή την αφάνεια παραμέτρους που σκεπάζουν η σκουριά του αυτονόητου και η τεμπελιά του στερεότυπου. Καμιά παράμετρος της "κοινωνικής ύλης" δεν είναι για την Αριστερά φύσει αμελητέα. Όχι μόνον οι μεγάλες ούτε μόνον οι μικρές που ενδέχεται να γίνουν μεγάλες. Αλλά όλες.

Ακόμη και το πιο αγνοημένο συμβάν, ακόμη και το ελάχιστο αποτύπωμα μιας πρακτικής ή μιας συνήθειας μπορούν να ιδωθούν από τη σκοπιά της Αριστεράς και να φωτιστούν από τους δικούς της γνώμονες, τους γνώμονες της χειραφέτησης. Και όχι μόνο το μπορούν. Αλλά τους αρμόζει και τους πρέπει. Γιατί μόνον αν όλες ανεξαιρέτως οι παράμετροι της "κοινωνικής ύλης" φωτιστούν από τους γνώμονες της χειραφέτησης, τότε μόνον η Αριστερά θα έχει οικοδομήσει την ουσιαστική δική της ηγεμονία. 

πηγή: Αυγή