Εθνοκάθαρση, γενοκτονία, λήθη

Η Γάζα ισοπεδώνεται από τον στρατό του Ισραήλ, με τους νεκρούς να ανέρχονται σε πάνω από 1000. Το Barikat, δημοσιεύει σήμερα δύο δημόσιες τοποθετήσεις μιας από τις πιο ριζοσπαστικές φωνές της παγκόσμιας διανόησης, του Ισραηλινού ιστορικού Ιλάν Πάπε. Στο πρώτο σκέλος, δημοσιεύεται η συνέντευξη που έδωσε ο Πάπε στην The White Review και στο δεύτερο, ένα κείμενο του στον ιστότοπο The Electronic Intifada[1]

Η Γάζα ισοπεδώνεται από τον στρατό του Ισραήλ, με τους νεκρούς να ανέρχονται σε πάνω από 1000. Το Barikat, δημοσιεύει σήμερα δύο δημόσιες τοποθετήσεις μιας από τις πιο ριζοσπαστικές φωνές της παγκόσμιας διανόησης, του Ισραηλινού ιστορικού Ιλάν Πάπε. Στο πρώτο σκέλος, δημοσιεύεται η συνέντευξη που έδωσε ο Πάπε στην The White Review και στο δεύτερο, ένα κείμενο του στον ιστότοπο The Electronic Intifada[1].

Ο Ισραηλινός ιστορικός και ακτιβιστής υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων, Ιλάν Πάπε, ήρθε στο προσκήνιο στις αρχές της δεκαετίας του ’90, λίγα χρόνια αφότου το Ισραήλ έκανε άρση απορρήτου σε αρχεία που έριξαν εκ νέου φως στον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948 και στα γεγονότα που προηγήθηκαν της σύστασης του κράτους του Ισραήλ. Με μια ομάδα λόγιων που κατέληξαν να γίνουν γνωστοί ως οι νέοι ιστορικοί, μεγάλο μέρος της δουλειάς του Πάπε επεδίωξε την αναγνώριση και την επανεξέταση αυτής της ιστορικής στιγμής – αυτής που είναι γνωστή ως Παλαιστινιακή καταστροφή ή Νάκμπα[2] – και την οικοδόμηση μιας ιστορικής αφήγησης σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη.

Ένα από τα πιο σημαντικά και αμφιλεγόμενα βιβλία του Πάπε, ΕΘΝΟΚΑΘΑΡΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ (2006)[3], ιχνηλατεί το ξεκίνημα της Σιωνιστικής ιδεολογίας στις αρχές του 20ου αιώνα και προσφέρει μια λεπτομερή καταγραφή της συστηματικής απέλασης περισσότερων από 700.000 Παλαιστίνιων το 1948. Σύμφωνα με τον Πάπε, το γεγονός αυτό δεν μπορεί να εκληφθεί ως μια αυθόρμητη πολεμική ενέργεια. Μάλλον, ήταν αποτέλεσμα μιας προμελετημένης στρατηγικής που συνιστά στον αφανισμό ενός έθνους, δηλαδή μια στρατηγική που, όπως υποστηρίζει ο Πάπε, συνεχίζει να καθοδηγεί την πολιτική του Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστίνιους. Τα πολλά ακόμη βιβλία και άρθρα του αποτελούν προσπάθειες να αναπτυχθεί αυτό το επιχείρημα από την γέννηση του Σιωνισμού ως το σήμερα.

Τα κείμενα του Πάπε έχουν συναντήσει την αναγνώριση, την κριτική και τις βίαιες καταγγελίες. Έχει δεχτεί απειλές για τη ζωή του, έχει καταγγελθεί από την Κνέσετ[4] κι έχει εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει το πόστο του στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα, στο Ισραήλ, το 2008. Αυτή την στιγμή είναι Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ και Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παλαιστινιακών Σπουδών.

Ενόσω πραγματοποιείτο αυτή η συνέντευξη, το Ισραήλ είχε ήδη ξεκινήσει τη χερσαία εισβολή του στη Γάζα. Ο φόρος αίματος των αμάχων αυξανόταν μέρα με τη μέρα και το Ισραήλ αγνοούσε συστηματικά τις εκκλήσεις  για «αυτοσυγκράτηση». Την 24η Ιουλίου, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιώματα του ΟΗΕ ψήφισε την εκκίνηση μιας παγκόσμιας έρευνας για τα πιθανά πολεμικά εγκλήματα των Ισραηλινών, με τις ΗΠΑ να εναντιώνονται σε αυτή την απόφαση και 17 χώρες να απέχουν.

Ο Πάπε, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, βρισκόταν στο Ισραήλ. Η παρακάτω συνέντευξη διεξήχθη μεταξύ της 21ης και 26ης Ιουλίου του 2014, μέσω e-mail.

THE WHITE REVIEW: Έχετε υποστηρίξει πως η σύσταση του Ισραηλινού Κράτους το 1948 αποτελούσε κομμάτι ενός σχεδίου για τον «αφανισμό[5]» του γηγενούς πληθυσμού της Παλαιστίνης. Έχετε υποστηρίξει, επίσης, πως αυτό το σχέδιο παραμένει μια από τις βασικές πολιτικές του Ισραήλ σήμερα. Ποια ιστορικά στοιχεία σας ώθησαν σε αυτά τα συμπεράσματα;

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Τα Ισραηλινά αρχεία λειτουργούν όπως τα Βρετανικά. Αποκαλύπτουν τα πολιτικά έγγραφα μετά από 30 χρόνια και τα στρατιωτικά έγγραφα μετά από 50 χρόνια. Αυτά τα έγγραφα αποκαλύπτουν ξεκάθαρα μια συστηματική και προσχεδιασμένη στρατηγική για τον εθνικό αφανισμό της Παλαιστίνης. Αυτή η στρατηγική άρχισε να παίρνει μορφή το 1947[6], όταν η Βρετανική Εντολή της Παλαιστίνης πλησίαζε στη λήξη της και έγινε σαφές πως οι Βρετανοί επρόκειτο να αποσυρθούν.

Αυτά τα Ισραηλινά έγγραφα τεκμηρίωσαν προφορικές μαρτυρίες που κατατέθηκαν όλα αυτά τα χρόνια από Παλαιστίνιους μετανάστες σε όλο τον κόσμο. Τα αρχεία των Ηνωμένων Εθνών προσέφεραν επιπλέον επιβεβαίωση. Ξεθάφτηκαν με επιτυχία από τον ιστορικό Michael Palumbo, ο οποίος ήταν ο πρώτος που εντόπισε τις αρχειακές αποδείξεις για την έκταση της εκδίωξης και τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν. Οι Ισραηλινοί βετεράνοι συμπλήρωσαν την εικόνα για μας, πρώτα μέσω έργων μυθοπλασίας, κυρίως του Khirbet Khizeh (1949), μιας νουβέλας του συγγραφέα και πολιτικού S. Yizhar και αργότερα με μαρτυρίες.

THE WHITE REVIEW: Ποιος είναι ο συσχετισμός μεταξύ της δουλειάς σας κι αυτής των Νέων Ιστορικών;

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ήμασταν τρεις ιστορικοί: εγώ, ο Avi Shlaim και ο Benny Morris. Ο τελευταίος μας περιέγραψε ως μια νέα σχολή ιστορικών εξαιτίας των αφηγήσεων μας για τον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948. Όντως είχαμε πολλά κοινά, ωστόσο δεν δημιουργήσαμε σχολή. Από κοινού κι ανεξάρτητα ο καθένας μας καταρρίψαμε την ισραηλινή μυθολογία γύρω από αυτά τα γεγονότα και αποδεχτήκαμε σημαντικά κεφάλαια της Παλαιστινιακής αφήγησης.

THE WHITE REVIEW — Ο Benny Morris έχει αποκηρύξει από τότε εσάς και το έργο σας μετά βδελυγμίας.

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Πραγματικά δεν με ενδιαφέρουν οι λόγοι που κρύβονται πίσω από την προσωπική του επίθεση (σ`εμένα). Με ενδιαφέρει μόνο η αντιπαράθεση πάνω στα στοιχεία, την ανάλυση και τα συμπεράσματα. Εκείνος αρνείται να το κάνει αυτό κι επέλεξε μια διαφωνία επί του προσωπικού. Δεν έχω χρόνο να ασχοληθώ με τα προσωπικά του προβλήματα.

THE WHITE REVIEW: Τα κείμενά σας εστιάζουν την προσοχή τους σε φωνές των οποίων η ιστορία συχνά ξεχνιέται: οι ιστορίες των γυναικών και των παιδιών, για παράδειγμα, ή προφορικές ιστορίες γενικότερα. Θα μπορούσατε να μιλήσετε γι`αυτό στο ευρύτερο πλαίσιο της σχέσης μεταξύ αφηγηματικού λόγου και ιστορικής αναπαράστασης;

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Από τα πρώτα βήματα της καριέρας μου ως επαγγελματία ιστορικού μ`ενδιέφερε η μη ελιτίστικη ιστορία. Στην πράξη, το μεγαλύτερο μέρος της θεωρητικής και μεθοδολογικής βιβλιογραφίας που διάβασα εστίαζε στην ικανότητα του ιστορικού να ανασυνθέτει την ιστορία ενός ανθρώπου που είτε δεν ήταν τεκμηριωμένη, είτε ήταν διαστρεβλωμένη από τα κείμενα της ελίτ κοινότητας. Το κίνητρο πίσω από αυτή την απόφαση ήταν να ανακαλύψω πόσο εκμεταλλευτική και καταχρηστική μπορεί να γίνει η καταγραφή της ιστορίας, ο βαθμός στον οποίο μπορεί να καταπιέζει τις μειονότητες, τις περιθωριακές ομάδες και όποιον δεν χωράει, ή θέτει σε κίνδυνο, την κοσμοθεωρία της ελίτ. Αυτός είναι ο λόγος που η ιστορία των γυναικών, των παιδιών, των εργατών, των αγροτών, των αποικιοκρατούμενων κοινωνιών και των μεταναστών απορρόφησε την προσοχή και την ενέργεια μου.

Η αξία αυτής της προσέγγισης μου έγινε ξεκάθαρη όταν προσπάθησα να την εφαρμόσω στην ιστορία της Παλαιστίνης. Πριν το 1948, απολάμβανε μια ιστορία συμβίωσης που εκτεινόταν μέχρι πίσω στα μέσα του 17ου αιώνα, όταν διάφορες κοινωνικές ομάδες και άτομα συνυπήρχαν. Αυτή η ισορροπία διαταράχτηκε και από πολλές απόψεις καταστράφηκε με την άφιξη του Σιωνισμού και την άνοδο του εθνικισμού στη Μέση Ανατολή. Αυτές οι θεωρίες και οι μέθοδοι μου έδωσαν τη δυνατότητα να αξιολογήσω σε βάθος τον αντίκτυπο της εθνικής πολιτικής στις ζωές των ανθρώπων σε περιοχές με συγκρούσεις.

THE WHITE REVIEW: Αρκετοί σιωνιστικοί μύθοι συνεχίζουν να διαδίδονται μέχρι και σήμερα και κυρίως η άποψη ότι η Παλαιστίνη ήταν έρημη κι ότι οι έποικοι «έκαναν την έρημο να ανθίσει». Σύμφωνα με τη δική σας οπτική, ποια είναι τα ιδεολογικά ερείσματα αυτής της εσκεμμένης πολλές φορές αμνησίας;

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Ο Σιωνισμός γεννήθηκε από δύο πολύ λογικά κίνητρα: την επιθυμία να αποφευχθεί η καταστροφή στην Ευρώπη και την βούληση να επανεφευρεθεί ο Ιουδαϊσμός ως εθνικισμός. Πρακτικά, αυτό σήμαινε την αναζήτηση για ένα Εβραϊκό έθνος-κράτος. Λήφθηκαν υπόψη διάφορα μέρη, αλλά τελικά δόθηκε προβάδισμα στην Παλαιστίνη, κυρίως λόγω της πίεσης που ασκήθηκε από τους Βρετανούς πολιτικούς. Όταν στοχοποιείται ένα μέρος γεμάτο ανθρώπους σε περίοδο εθνικού αναβρασμού, ο μόνος τρόπος να σταθεροποιηθεί η κατάσταση είναι μέσω κατοχής και εποικισμού. Το σιωνιστικό κίνημα ήταν πολύ αδύναμο για να το κάνει από μόνο του. Χρειαζόταν τη δύναμη της Βρετανικής αυτοκρατορίας με το μέρος του. Αυτό επιτεύχθηκε με την υπογραφής της Διακήρυξης Μπάλφουρ το 1917[7]. Υποστήριζε την εγκατάσταση στην Παλαιστίνη ως μια εθνική πατρίδα για τους Εβραίους. Η εβραϊκή κοινότητα της Παλαιστίνης έγινε μια τυπική εποικιστική-αποικιοκρατική κοινωνία, τέτοια που θα επιβίωνε μόνο μέσω της γενοκτονίας, όπως στην Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, ή μέσω του εθνικού αφανισμού[8] των γηγενών πληθυσμών, όπως στη Νότιο Αφρική.

THE WHITE REVIEW: Πως αιτιολογείτε την προκλητική χρήση που κάνετε σε φράσεις όπως «εθνοκάθαρση» και «σταδιακή γενοκτονία[9]» για να περιγράψετε Ισραηλινές πολιτικές, τότε και τώρα;

ΙΛΑΝ ΠΑΠΕ: Δεν βρίσκω κάτι το προκλητικό στην χρήση που κάνω σε αυτούς τους όρους. Είναι μια προσπάθεια να πω τα πράγματα με το όνομά τους. Ο πρώτος όρος, εν προκειμένω, είναι πλέον ευρέως αποδεκτός. Δεν μπορώ να θεωρηθώ προβοκάτορας πια. Επιπλέον, τα τελευταία 10 χρόνια φαίνεται πως τα πεδία μάχης της Γάζας έχουν παράσχει άφθονα αποδεικτικά στοιχεία για την εγκυρότητα του δεύτερου όρου.

Επέλεξα τον πιο συντηρητικό ορισμό της εθνοκάθαρσης ως βάση για τον έλεγχο της υπόθεσή μου, δηλαδή αυτόν που είχε υιοθετηθεί από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ (που πρώτα υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στο Παρίσι, στις 9 Δεκεμβρίου του 1948). Σύμφωνα με το Άρθρο ΙΙ της Σύμβασης για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, γενοκτονία σημαίνει οποιαδήποτε από τις παρακάτω πράξεις, που θα διαπραχθεί με την πρόθεση της καταστροφής, συνολικά ή εν μέρει, ενός έθνους, ή μιας εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας:

 (1) Η δολοφονία μελών μιας ομάδας,

 (2) Η πρόκληση σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης σε μέλη μιας ομάδας,

 (3) Η σκόπιμη επέμβαση στις συνθήκες διαβίωσης μιας ομάδας, αποσκοπώντας στην φυσική του εξόντωση ως συνόλου ή ενός μέρους,

 (4) Η επιβολή μέτρων με σκοπό την πρόληψη των γεννήσεων εντός μιας ομάδας,

(5) Η μεταφορά δια της βίας παιδιών της ομάδας σε μια άλλη ομάδα

 (Πηγή: 9 FAM 40.35(b) N3.3 Intent to Commit Genocide)

Αυτός ο ορισμός ταιριάζει απόλυτα στα γεγονότα που έλαβαν χώρα το 1948 και σε εκείνα που συμβαίνουν σήμερα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει, από την οπτική του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, πως ακόμη κι αν άνθρωποι που εγκατέλειψαν τη χώρα τους χωρίς να έχουν εκδιωχθεί δια της βίας, εμποδίζονται να επιστρέψουν στις χώρες τους, προσάπτεται στις δυνάμεις καταστολής η κατηγορία της εθνοκάθαρσης, η οποία είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι συμφωνούν πλέον στα βασικά στοιχεία του απολογισμού σε σχέση με το τι συνέβη το 1948. Το ερώτημα, σε όρους ιστορικών όπως ο Benny Morris και ο Ari Shavit, είναι αν υπάρχει ή όχι κάτι σαν «δικαιολογημένη» εθνοκάθαρση όταν διαπράττεται από ανθρώπους που θέλουν να αυτοπαρουσιάζονται ως τα θύματα των Ναζί.

Όσο για τη σταδιακή γενοκτονία, διαβάζω και ξαναδιαβάζω τις διεθνείς συμβάσεις ενάντια στη Γενοκτονία. Διατυπώνουν ξεκάθαρα πως η μαζική δολοφονία ανθρώπων με βάση το ποιοι είναι κι όχι το τι έκαναν σε καιρό πολέμου, δεν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μια κι έξω. Μπορεί να είναι τμηματική και να διαπραχθεί σε βάθος χρόνου. Από το 2005, το Ισραήλ έχει παγιδεύσει 1,8 εκατομμύρια ανθρώπους στη Γάζα. Σε μια τέτοια πραγματικότητα, οποιαδήποτε κατασταλτική δράση, όπως αυτή που παρακολουθούμε σήμερα, μακροπρόθεσμα το μόνο που μπορεί να αποτελέσει είναι μια γενοκτονία, ακόμη κι αν συνδυάζεται με «ειρηνικές» περιόδους κατά τις οποίες οι άνθρωποι αποκόπτονται από τα πιο απαραίτητα αγαθά για την ανθρώπινη διαβίωση.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ..http://left.gr/news/ethnokatharsi-genoktonia-lithi-o-israilinos-istorikos-ilan-pappe-gia-sionismo-israil-ti-gaza-0

πηγή: Barikat