Κοινωνικό Χρέος: Ατομική ευθύνη ή άρνηση της εικονικής «κανονικότητας»;

από το blog "ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ"

Κι όμως, το κοινωνικό μας χρέος δεν είναι η ατομική ευθύνη αλλά το να μην αποδεχτούμε μέσω της συνήθειας ή του φόβου πως αυτό που ζούμε σήμερα είναι κανονικότητα. Από τις πρώιμες κοινωνίες έως σήμερα η ανθρώπινη συνύπαρξη βασίστηκε στον άξονα δικαιώματα-υποχρεώσεις. Τους κανόνες, τους επέβαλε η εκάστοτε ελίτ, ρωμαλέα ή ηλικιακή στην αρχή, θρησκευτική μετά, πολιτειακή σήμερα, με γνώμονα την εύρυθμη λειτουργία της κοινότητας αλλά και την διατήρηση της ως εξουσία. 




Η πρόοδος της ανθρωπότητας δεν ήταν αποτέλεσμα της πατριαρχικής επιβολής των υποχρεώσεων αλλά αντίθετα της επέκτασης των δικαιωμάτων. Όσο οι κανόνες/υποχρεώσεις γινόντουσαν κτήμα των μαζών και η ατομική ευθύνη ήταν αποτέλεσμα στάσης υπέρ του συνόλου και όχι φόβητρου κυρώσεων, τόσο το δικαίωμα στην ελευθερία μεγάλωνε, κατά κανόνα όχι αναίμακτα αλλά εν τέλει νομοτελειακά. Καταφέραμε με τα χρόνια να θεσπίσουμε τον κανόνα πως η εκάστοτε πολιτική εξουσία πράττει και ελέγχεται, δεν ελέγχει. Σήμερα που οι συνθήκες –και όχι οι κυβερνήσεις- μας επέβαλαν τον αυτοπεριορισμό ως αυτονόητη υποχρέωση για τη ζωή του συνόλου, έχουμε χρέος απέναντι στους εαυτούς μας, τα παιδιά μας και την ίδια τη γραμμική εξέλιξη να διαφυλάξουμε τα δικαιώματα μας ως άτομα και ως σύνολο. Η πανδημία όπως και όλες οι αντίστοιχες στο παρελθόν θα φύγει και θα ξανάρθει. Αυτό που δεν πρέπει να μείνει είναι η αποδοχή μιας κατάστασης που δεν είναι συμβατή με το ανθρώπινο ελεύθερο πνεύμα. Δεν θα είναι εύκολο. Ιστορικά οι εξουσίες ρέπουν προς τον αυταρχισμό και ψάχνουν την κατάλληλη ευκαιρία. Ήδη η ατομική ευθύνη μεταφράζεται ως υποχρέωση απέναντι σε μια -ψευδή για το σύνολο- κοινωνική ανευθυνότητα που «χρειάζεται» περιστολή. Ήδη μας προετοιμάζουν για ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» την επόμενη μέρα που «τίποτα δεν θα είναι όπως πριν» . Δεν θα είναι. Μόνο που το αν το πρόσημο είναι θετικό ή αρνητικό είναι στο χέρι μας και στο κατά πόσο νιώθουμε ή όχι συμβατοί με τη σημερινή «κανονικότητα». Με το κατά πόσο τελικά είμαστε διατεθειμένοι να συνεχίσουμε την πρόοδο ή να κάνουμε βουτιά στην Ιστορία με κρότο…

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ