Άλωση της ιδιωτικής περιουσίας,..από τους δεξιούς!

της Κερασίνας Ραφτοπούλου

Όλες οι δημοσιεύσεις σχετικά με τη διαχείριση των κόκκινων δανείων περιστρέφονται γύρω από τα γνωστά θέματα : Την αύξηση των κόκκινων δανείων (ιδιαίτερο πρόβλημα με τα επιχειρηματικά), την ανάγκη ελάφρυνσης των τραπεζών από το βάρος των επισφαλών δανείων,



 τον κώδικα δεοντολογίας της ΤτΕ, την δημιουργία bad bank για το ξεφόρτωμα των κόκκινων δανείων, τη χρησιμοποίηση ή μη του υπολοίπου του ΤΧΣ για τη χρηματοδότηση της εν λόγω bad bank, το ιρλανδικό μοντέλο, την αξιολόγηση των επιχειρήσεων για να ξεχωρίσουν οι «βιώσιμες» και άλλα πολλά …

Η μεγάλη πρεμούρα που έχει πιάσει τους Κυβερνητικούς και τραπεζικούς κύκλους οφείλεται στον μπαμπούλα, που ονομάζεται «νέα stress tests ευρωπαϊκών τραπεζών», με την απειλή να απαιτηθούν νέες κεφαλαιακές απαιτήσεις. Αυτή είναι η εξήγηση για τη βιασύνη, που έχει καταλάβει την ΤτΕ και το κυβερνητικό κλιμάκιο για την άμεση εκπόνηση νέου σχεδίου διαχείρισης κόκκινων δανείων και μάλιστα την ολοκλήρωσή του στα μέσα του Αυγούστου.

Βέβαια τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια έχουν φθάσει σε υψηλά επίπεδα αφού η καταστροφική ύφεση έχει πλήξει την οικονομία της χώρας.

Από τα διάφορα δημοσιεύματα συμπεραίνονται τα εξής :

Οι τραπεζίτες με την «ανομολόγητη» υποστήριξη του ΤΧΣ επιθυμούν την ίδρυση μιας bad bank, στην οποία θα ξεφορτώσουν τα κόκκινα δάνειά τους (μαζί και τα βάσανα και τις σκοτούρες τους), και θα χρηματοδοτηθούν από το υπόλοιπο του ΤΧΣ και ίσως και από κάποιο δανεισμό. Το γεγονός ότι ανακεφαλαιοποιήθηκαν πρόσφατα και οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειάς τους, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι αρκετά ισχυροί, δεν τους απασχολεί, αλλά αντίθετα υπόσχονται ότι μόνο με αυτή την κίνηση θα μπορέσουν να διοχετεύσουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία.

Δεν τους ενδιαφέρει το γεγονός ότι, όσες bad banks έχουν δημιουργηθεί, είναι αποτέλεσμα κατάρρευσης κάποιων τραπεζών (στις περιπτώσεις ΑΤΕ και ΤΤ υπενθυμίζουμε ότι η κατάρρευση ήταν αδικαιολόγητη και προκλήθηκε από την ΤτΕ). Επίσης η λειτουργία των bad banks περιορίζεται στις εκκαθαρίσεις των προβληματικών χαρτοφυλακίων, και θεωρείται βέβαιο ότι αν η διαχείριση παρέμεινε στις ίδιες τις τράπεζες τα αποτελέσματα θα ήταν ασύγκριτα καλλίτερα από τη ανάληψη της διαχείρισης από τους εκκαθαριστές. Από τις εκκαθαρίσεις αυτές δεν έχουν προκύψει σημαντικά οφέλη εκτός από κάποια ελάχιστα έσοδα από τις πληρωμές δανείων. Ευνοήθηκε, όμως, από τις επιλεκτικές προσλήψεις, ένας στρατός ευνοημένων από τους κυβερνητικούς κύκλους ή από τους γνωστούς κύκλους της Τράπεζας της Ελλάδος, για να βοηθήσουν τάχα με την εμπειρία τους τις διαδικασίες εκκαθάρισης.

Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, όμως και ο Υπουργός Οικονομικών δεν έχουν την ίδια άποψη για τη χρηματοδότηση της bad bank, αφού μάλλον προορίζουν το υπόλοιπο του ΤΧΣ για τη μείωση του δημόσιου χρέους, χωρίς όμως να έχουν ακόμη τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών μας.

Ας δούμε όμως τι γίνεται με τα κόκκινα δάνεια.

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, σχεδιάζουν τη ρύθμιση των συνολικών επιχειρηματικών οφειλών (προς Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ) με διαγραφές ή μετοχοποίηση, αφού όμως προηγουμένως κριθούν βιώσιμες.

Στα επιχειρηματικά δάνεια, οι τράπεζες θα έχουν μια σειρά επιλογών, όπως διαγραφή, κούρεμα ή αναδιάρθρωση, ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης χωρίς όμως να γίνονται γνωστά τα αντικειμενικά κριτήρια για την αξιολόγηση των επιχειρήσεων. Αυτό που συζητείται για την περίφημη αξιολόγηση (δηλαδή αν είναι βιώσιμη η επιχείρηση) είναι να επιλέγονται εκείνες, που οι επιχειρηματίες έχουν την πρόθεση να βάλουν λεφτά στην επιχείρηση, ή όταν ο δείκτης EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων, αποσβέσεων) είναι θετικός μετά από αναδιάρθρωση (πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, περιορισμό δαπανών, συγχωνεύσεις, κ.λ.π.). Στην αντίθετη περίπτωση αποφασίζεται μετοχοποίηση οφειλών, ορίζεται νέα Διοίκηση και η επιχείρηση οδηγείται προς πώληση.

Φαίνεται όμως ότι οι παραπάνω επιλογές δεν θα γίνουν με αντικειμενικά κριτήρια, αλλά με αδιαφάνεια και όρους συναλλαγής. Συγκεκριμένα δεν υπάρχει ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, ώστε η κλαδική κατανομή των νέων κεφαλαίων να προσανατολιστεί σε ανάπτυξη με προοπτική και να προσεχθούν ιδιαίτερα οι παραγωγικοί κλάδοι, που έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή στο ΑΕΠ, ή οι κλάδοι που εξασφαλίζουν επάρκεια σε βασικά αγαθά (διατροφής, υγείας κ.λ.π.). Επίσης η διατήρηση των θέσεων εργασίας ή και η αύξησή τους, δεν αποτελεί κριτήριο για τις αποφάσεις περί βιωσιμότητας των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.

Γενικά είναι ένα θολό τοπίο για τον τρόπο, που θα αξιολογούνται οι επιχειρήσεις, για τα κριτήρια, που θα τεθούν για τις παρατάσεις και γενικά για τις ρυθμίσεις και φαίνεται ότι αφήνονται όλα στις τράπεζες. Δηλαδή η λύση που προτείνουν είναι τραπεζοκεντρική.

Οι τράπεζες θα καθορίζουν κριτήρια, θα προσδιορίζουν τους συνεργάσιμους δανειολήπτες, θα επιλέγουν τους τρόπους ρύθμισης ή διαγραφής των οφειλών, ή μεταβίβασης των υποθηκευμένων ακινήτων με συναίνεση του δανειολήπτη, θα αποφασίζουν για το κλείσιμο ή μη των επιχειρήσεων ορισμένων, από τις οποίες θα μετοχοποιούν και τις οφειλές και θα τις μεταβιβάζουν προφανώς σε όσους ενδιαφέρονται να τις αποκτήσουν.

Οι πραγματικές προθέσεις τους είναι η άλωση της ιδιωτικής περιουσίας.

Η ελάφρυνση των δανειοληπτών, που πραγματικά δοκιμάζονται από την ύφεση και τις πολιτικές λιτότητας, δεν φαίνεται να τους απασχολεί.

Επιδιώκουν και επίσπευση των διαδικασιών διαχείρισης του προβλήματος με «βελτίωση» της εξωδικαστικής διαδικασίας. Τους πειράζει ο πτωχευτικός κώδικας, που πραγματικά χρειάζεται βελτίωση, αλλά όχι και να αποφασίζει το 35 % των πιστωτών για την τύχη της επιχείρησης. Στην πράξη σημαίνει πως οι τράπεζες, που κατά κανόνα αποτελούν τους μεγαλύτερους πιστωτές των επιχειρήσεων, θα αποφασίζουν για τις αναδιαρθρώσεις χρεών του επιχειρηματικού τομέα, έναντι των ασφαλιστικών ταμείων, του Δημοσίου, των εργαζόμενων και των προμηθευτών.

Για τις οφειλές των ιδιωτών και για τον προσδιορισμό των εύλογων δαπανών διαβίωσης, έχουν διαρρεύσει κάποια νούμερα, χωρίς όμως να ξεκαθαρίζεται αν θα λαμβάνονται υπόψη και οι υποχρεώσεις σε τρίτους.

Τα ερωτηματικά, που προκύπτουν, είναι τι θα γίνεται αν δεν περισσεύει τίποτε από το εισόδημα ;

Θα εξαναγκάζονται σε παραχώρηση των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων τους ;

Θα ενοικιάζουν το σπίτι τους για 5 χρόνια το ανώτερο και μετά θα το χάνουν ;

Αν δεν κριθούν συνεργάσιμοι οι δανειολήπτες θα αρχίζουν πλειστηριασμοί με τιμή εκκίνησης όχι την αντικειμενική αξία, που ήταν μέχρι σήμερα αλλά πολύ χαμηλότερη ;

Στην ουσία αντιμετωπίζουμε την εξής κατάσταση :

Από τη μια πλευρά είναι αυτοί με τις προθέσεις τους για διαχείριση όλων των θεμάτων σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα πολιτικές τους. Δηλαδή αδιαφάνεια, φωτογραφικές διατάξεις και νομοθετήματα για κάλυψη και υποστήριξη των ευνοημένων τους, απουσία σχεδίων παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, συνέχιση της καταστροφικής λιτότητας, τραπεζοκεντρικές λύσεις των προβλημάτων, υπακοή στους δανειστές σε βάρος της ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας που οδηγεί σε μεγαλύτερη εξαθλίωση της κοινωνίας.

Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για ανάκαμψη και αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, ούτε πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.

Για παράδειγμα ο πρώην υπουργός Οικονομικών και τώρα κεντρικός τραπεζίτης νομίζει ότι βρήκε τη λύση για αναπτυξιακή πολιτική στα σχέδια που εκπόνησε η McKinsey και μάλιστα ανακοίνωσε σε πρόσφατο Eurogroup ένα σχέδιο για την «Ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα δέκα χρόνια. Σύμφωνα με αυτό προβλέπεται να ιδρυθούν 2 ή 3 μονάδες για ελιές και ελαιόλαδο (πιθανότατα στην Πελοπόννησο ή την Κρήτη με ικανότητα επεξεργασίας 100-150 χιλιάδων τόνων) και τρία συσκευαστήρια φρούτων και λαχανικών, τα οποία θα ελέγχουν το σύνολο της παραγωγής, καθώς επίσης και μια μεγάλη εταιρία διακίνησης… Μοναδική συγκέντρωση ολιγοπωλιακού χαρακτήρα … Έτσι όμως θα λυθεί το πρόβλημα που έχουν οι Κυβερνητικοί να μοιράσουν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ (έστω και αυτά τα ψίχουλα), καθώς επίσης και τα άλλα προβλήματα εξουσίας και κατανομής πόρων.

Από την άλλη πλευρά ο ΣΥΡΙΖΑ έχει λύσεις:

Για εμάς, το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης θα έπρεπε εξαρχής να συνδυαστεί με ένα αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο συνολικό σχέδιο διαχείρισης των κόκκινων δανείων.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξυγίανση των τραπεζών (καθαρισμός του χαρτοφυλακίου τους από τις επισφάλειες και επιστροφή στην πιστωτική λειτουργία, δηλαδή στην παροχή ρευστότητας), με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι ο τερματισμός της λιτότητας και η απελευθέρωση της κοινωνίας και της οικονομίας από το «άχθος» των κόκκινων δανείων.

Η πρότασή μας για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων επιχειρήσεων και νοικοκυριών βασίζεται στη δημιουργία ενός ενδιάμεσου δημόσιου φορέα διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, ο οποίος θα αναλάβει τη θεσμοθέτηση και την εποπτεία της εφαρμογής ενός απλού, αποτελεσματικού, διαφανούς και δίκαιου προγράμματος ρύθμισης των κόκκινων δανείων, με αντικειμενικά κοινωνικά κριτήρια που θα προστατεύουν τους αδύνατους και όσους έχουν πληγεί από την κρίση. Το πρόγραμμα θα επεκταθεί και στη διαχείριση των ληξιπροθέσμων οφειλών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ΔΕΚΟ, δηλαδή πρόκειται για συνολική αντιμετώπιση της διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους.

Ο φορέας θα θεσμοθετήσει πρόγραμμα ρύθμισης, που θα βασίζεται σε καθορισμένες αναγκαίες (ελάχιστες) δαπάνες αξιοπρεπούς διαβίωσης, προκειμένου η εξυπηρέτηση των δανειακών και λοιπών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος. Θα περιλαμβάνονται και διαγραφές των οφειλών για τις περιπτώσεις αντικειμενικής μόνιμης αδυναμίας αποπληρωμής, δηλαδή για χρέη που δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να αποπληρωθούν, με βάση συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια, ιδιαίτερα για τις ευπαθείς και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, που αδυνατούν να προσποριστούν τα στοιχειώδη του βίου.

Τα δάνεια που δεν μπορούν να αποπληρωθούν στο σύνολό τους και δεν υπάρχει η δυνατότητα να ρυθμιστούν από τις τράπεζες λόγω μη βιωσιμότητας της ρύθμισης, θα μεταβιβάζονται στον φορέα.

Η χρηματοδότηση θα είναι από τέσσερις πηγές:  τράπεζες,  οφειλέτες, ανάλογα με την πραγματική οικονομική τους θέση,  δημόσιοι πόροι και κεφαλαιαγορές που θα μπορεί να προσφύγει ο ενδιάμεσος φορέας χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η κυριότητα των περιουσιακών στοιχείων των δανειοληπτών. 
Όλες οι ρυθμίσεις,  και κυρίως εκείνες που θα προβλέπουν και διαγραφή χρεών, θα γίνονται αυστηρά με κοινωνικά κριτήρια, ώστε να ωφεληθούν εκείνοι, που πραγματικά έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη ή για τους οποίους δεν υπάρχει άλλη λύση.

Μόνο με τον ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης ιδιωτικού χρέους δεν θα αφεθούν οι τράπεζες ανεξέλεγκτες να διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια με τις γνωστές πρακτικές τους, που αποβαίνουν υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων και σε βάρος της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί ίση και δίκαιη μεταχείριση όλων των δανειοληπτών, ενώ παράλληλα οι τράπεζες θα απελευθερωθούν από τα «κακά» στοιχεία του ενεργητικού τους με μικρό κόστος, και χωρίς νέες κεφαλαιακές ανάγκες, προκειμένου να μπορέσουν να παίξουν το πραγματικό τους ρόλο, που είναι η στήριξη της πραγματικής οικονομίας, μέσω της παροχής ρευστότητας σε υγιείς επιχειρήσεις, αποτελώντας μοχλό επανεκκίνησης της οικονομίας και τόνωσης της απασχόλησης.

left.gr