Ετοιμάζονται να καταστρέψουν τα χημικά όπλα της Συρίας ανοιχτά της Κρήτης

Όλα ξεκίνησαν πριν από ένα μήνα περίπου μ’ ένα δημοσίευμα του BBC. Το χημικό οπλοστάσιο της Συρίας αποφασίστηκε -έπειτα από τη συμφωνία που έκανε ο Ασαντ- να καταστραφεί όχι εκεί που το παρήγαγαν, αλλά στη Μεσόγειο.

Photo via flickr - Taras Kalapun

Ο Διεθνής Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων έχει αναλάβει μέχρι τα μέσα του 2014 την καταστροφή περίπου 1400 τόνων των συριακών χημικών όπλων –στα οποία ανήκουν το «αέριο μουστάρδας» και το περιβόητο νευροτοξικό «σαρίν». Στις 7 Ιανουαρίου το πλοίο «Ark Futura», συνοδευόμενο από ρωσικά και κινεζικά πολεμικά πλοία απέπλευσε από το λιμάνι της Λατάκιας στη Συρία με προορισμό λιμάνι της νότιας Ιταλίας που δεν κατονομάστηκε. Εκεί, τα πιο επικίνδυνα χημικά φορτώθηκαν στο αμερικανικό φορτηγό πλοίο MV Cape Ray -σε συνθήκες απόλυτης μυστικότητας και σκόπιμης σύγχυσης το Cape Ray έφτασε στον προορισμό του, στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Κρήτης μεταξύ Ελλάδας, Μάλτας και Λιβύης και σήμερα έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει η καταστροφή του τοξικού φορτίου.

Μάλιστα προτού επιλεχθεί η λύση της Μεσογείου, τα χημικά της Συρίας «βόλταραν» ανα τον κόσμο για να εισπράξουν μπόλικα όχι. Η Αλβανία, με την οποία υπήρχε αρχική συμφωνία με την κυβέρνηση Ράμα, έπειτα από μαζικές διαδηλώσεις και με νωπή τη μνήμη του 2008 όπου η καταστροφή των χημικών που κατείχε η ίδια η χώρα κόστισε τη ζωή 28 ανθρώπων, υποχώρησε και δε δέχτηκε να καταστραφούν στο έδαφος της τα χημικά. «Όχι» στη δική τους γλώσσα είπαν χώρες όπως το Βέλγιο και η Νορβηγία. Η Ελλάδα, από την άλλη, δεν αξιοποίησε τις δυνατότητες που της δίνει η ευρωπαϊκή προεδρία και τις αντιδράσεις τοπικών και επιστημονικών φορέων για να αρνηθεί τη μετατροπή της Μεσογείου σε «χημικό νεκροταφείο». Για την ακρίβεια, η ειδική συντονίστρια του ΟΗΕ για τα χημικά όπλα της Συρίας, Σίγκριντ Κάαγκ ανέφερε στις πρόσφατες ανακοινώσεις της ότι «τα πιο επικίνδυνα χημικά όπλα θα καταστραφούν εν πλώ στη θάλασσα και μόνο τα λιγότερο επικίνδυνα θα καταστραφούν από εταιρείες και χώρες που προθυμοποιήθηκαν να τα αναλάβουν».

Ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής Κρίτων Αρσένης που έφερε το ζήτημα στη δημοσιότητα με πολλαπλές παρεμβάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο και στον ΟΗΕ, ενημερώνοντας τον πρόεδρο της 68ης Συνόδου της γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Τζων Ας, αποδίδει αυτή την εξέλιξη στην αδράνεια κυβερνητικών παραγόντων: « Αν δεν υπήρχε το BBC δε θα μαθαίναμε τίποτα. Την ίδια στιγμή που ο υφυπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι δε γνωρίζει τον τόπο και το χρόνο της καταστροφής, διαπιστώνουμε ότι θα γίνει ανοιχτά της Κρήτης και ότι ξεκινάει σήμερα (11/2). Θα ακολουθήσουν κι άλλα πλοία. Η διαδικασία πρέπει να αποτραπεί έστω και την τελευταία στιγμή. Οι επιστήμονες εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για την επάρκεια της μεθόδου και του πλοίου. Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά. Πρέπει να δοθούν απαντήσεις και εγγυήσεις. Να σταματήσει το σιωπητήριο». Το Υπουργείο Εξωτερικών χειρίζεται το ζήτημα αλλά ορισμένοι χειρισμοί του μάλλον εντείνουν την ανησυχία. Ο Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος στα πολλαπλά ερωτήματα που δέχτηκε με επίσημη ανακοίνωση του παρέπεμψε στις διαβεβαιώσεις που του μετέφεραν ΜΚΟ από συνάντηση τους με εκπροσώπους του ΟΗΕ. Κατονομάζει τρεις οργανώσεις, εκ των οποίων η μία (Οceanica) δεν υπάρχει και η άλλη (WWF) διέψευσε δημοσίως ότι συμμετείχε σε οποιαδήποτε σχετική συνάντηση. Οι 37 ευρωβουλευτές μαζί με τους βουλευτές της Κρήτης και την επίτροπο Μαρία Δαμανάκη ζητούν από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι διευκρινήσεις και εγγυήσεις.

Στο μεταξύ, η καταστροφή των χημικών που ξεκινάει σήμερα (11/2) θα γίνει με τη μέθοδο της υδρόλυσης. Πρόκειται για ένα πιλοτικό σύστημα που η ανάπτυξη του από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ολοκληρώθηκε μόλις το καλοκαίρι. Κατασκευάστηκε για να χρησιμοποιηθεί επί εδάφους και τελικά θα χρησιμοποιηθεί πρώτη φορά σε βιομηχανική κλίμακα πάνω σε πλοίο σε μια κλειστή θάλασσα, όπως είναι η Μεσόγειος. Το Cape Ray (στο οποίο θα εφαρμοστεί η υδρόλυση)  ανήκει στον αμερικάνικο στόλο και κατασκευάστηκε πριν από 36 χρόνια. Είναι τύπου Ro – Ro τα οποία συνήθως έχουν χρόνο ζωής 30 έτη και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε πυρκαγιές και εισροή νερού. Με βάση το σχεδιασμό δεν έχει οριστεί λιμένας καταφυγής στην περίπτωση που υπάρξει εμπλοκή κατά τη διαδικασία υδρόλυσης στο Cape Ray. Παράλληλα δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση για το που θα αποτεθούν τα υπολείμματα της υδρόλυσης. Με τη μέθοδο της υδρόλυσης παράγονται απόβλητα 800 τόνοι λάσπης για 500 τόνους χημικών. Την ίδια ώρα, σκόπιμα είχε διοχετευθεί στον Τύπο ότι τα υπολείμματα θα αποτεθούν στη Γερμανία. Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βέλτερ Σταϊνμάγερ σε πρόσφατη παρέμβαση του δήλωσε με σαφήνεια ότι η Γερμανία θα καταστρέψει 350 τόνους καταλοίπων. Με μια απλή αριθμητική πράξη προκύπτει ότι τα κατάλοιπα θα φτάσουν τους 6000 τόνους. Άρα η ποσότητα που επίσημα έχει αναλάβει η Γερμανία είναι ιδιαίτερα μικρή. Για την υπόλοιπη ποσότητα με δεδομένη τη συσκότιση γύρω από το θέμα γεννούνται υποψίες για ενδεχόμενη ταφή τους στη Μεσόγειο. Αν τα υπολείμματα διατεθούν στη θάλασσα υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι  για τα οικοσυστήματα, την αλιεία, τους θαλάσσιους οργανισμούς και την παράκτια ζώνη. Επιπλέον όλη η διαδικασία γίνεται στα διεθνή ύδατα ακριβώς για να παρακάμψει τη νομοθεσία για τη θάλασσα. Οι ΗΠΑ δεν έχουν επικυρώσει τη σύμβαση για τον Έλεγχο της Διασυνοριακής Διακίνησης Επικίνδυνων Αποβλήτων και της Διάθεσης τους.

Η Κρήτη είναι στο πόδι. Την Πέμπτη πραγματοποιήθηκε ένα μεγάλο συλλαλητήριο στην πλατεία Ελευθερίας στο Ηράκλειο με αίτημα την ακύρωση της διαδικασίας. Τη Δευτέρα πάλι οι αλιείς της περιοχής συγκεντρώθηκαν και μεταξύ άλλων επανέλαβαν το αίτημα. Ο Μανώλης Ματζαράκης είναι ψαράς στην Κρήτη και εκφράζει τη αγωνία όχι μόνο των συναδέλφων του αλλά σύσσωμης της τοπικής κοινωνίας: « Όλοι οι Κρητικοί θεωρούμε σοβαρή και επικίνδυνη αυτή την εξέλιξη. Ό κόσμος έχει ξεσηκωθεί. Μόνο με την υποψία ότι κάτι θα γίνει θα καταστραφεί ολόκληρο το νησί όχι απλά η αλιεία. Μόνο μια φήμη διαρροής τοξικών θα πλήξει τον τουρισμό και τις άλλες παραγωγικές δραστηριότητες».

Ο Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και επικεφαλής του εργαστηρίου Επεξεργασίας και Διάθεσης Τοξικών Επικίνδυνων Αποβλήτων έχει συντάξει μια αναλυτική έκθεση που αναλύει τους κινδύνους που απορρέουν κάνοντας λόγο για «ανυπολόγιστες συνέπιες από ένα πιθανό ατύχημα και μόλυνση της περιοχής». Ο ίδιος μαζί με άλλους επιστήμονες και εκπροσώπους οικολογικών οργανώσεων ζήτησαν από το Υπουργείο Εξωτερικών στο βαθμό που δεν ματαιώνεται η διαδικασία, να συστηθεί μια επιτροπή από εμπειρογνώμονες που θα ανέβει στο πλοίο και θα επιβλέπει τη διαδικασία. Μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει καμία απάντηση στο αίτημα τους. «Ο,τι ακούσατε κι εσείς, ξέρω κι εγώ, ότι ξεκινάνε σήμερα», μου λέει. «Δεν έχουμε καμία επίσημη πληροφόρηση από το Υπουργείο Εξωτερικών, όταν οι ίδιοι οι Αμερικάνοι ομολογούν ότι πρόκειται για ένα επικίνδυνο εγχείρημα. Ούτε στο αυτονόητο αίτημα για την επιτροπή δεν απάντησαν. Λένε ότι θα κρατήσει δύο εβδομάδες αλλά αμφιβάλλω. Θα κρατήσει πολύ περισσότερο και θα ακολουθήσουν κι άλλα πλοία. Για να καταλάβετε για τι μιλάμε, πέρα από τον κίνδυνο ατυχήματος, φανταστείτε απλά ότι αυτή τη στιγμή έχουμε ένα καράβι στον ασταθή θαλάσσιο χώρο που μετακινούνται διαρκώς πάνω του κοντέινερ με τοξικές ουσίες». Ας ελπίσουμε ότι θα καταλάβει και η πολιτεία προτού γίνει η Μεσόγειος μια χωματερή αποβλήτων.

Μαρία Λούκα

πηγή: vice