Στο φως έρχονται καυτές λεπτομέρειες σχετικά με το «αμαρτωλό» deal ανάμεσα στηνGoldman Sachs και την Ελλάδα, που στόχευε στην απόκρυψη του πραγματικού ύψους του ελληνικού χρέους.
Λάθος το οποίο κόστισε από την αρχή χαρακτηρίζει το πρακτορείο Bloomberg την επίμαχη συμφωνία για το swap και προχωρά σε σημαντικές αποκαλύψεις, επικαλούμενο τις δηλώσεις των πρώην επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ, Σπύρου Παπανικολάου και Χριστόφορου Σαρδέλη.
Ο Παπανικολάου αλλά και ο προκάτοχός του Χρ. Σαρδέλης, αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για την πρώτη φορά που το συμβόλαιο βοήθησε την Ελλάδα να αποκρύψει το πραγματικό ύψος του χρέους της, ώστε να φαίνεται «εντάξει» απέναντι στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
H «πανούργα» Goldman και η… αδαής ελληνική κυβέρνηση
Το 2001, όταν έκλεισε η συμφωνία, η Ελλάδα χρωστούσε στην Goldman Sachs 600 εκατ. ευρώ περισσότερα από τα 2,8 δισ. ευρώ που είχε δανειστεί, όπως αποκαλύπτει ο Σπύρος Παπανικολάου.
Έκτοτε και μέχρι το 2005, όταν ανέλαβε επικεφαλής στον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, η τιμή του swap σχεδόν διπλασιάστηκε, στα 5,1 δισ. ευρώ. Τότε η Goldman είχε πείσει την ελληνική κυβέρνηση να μην ζητήσει ανταγωνιστικές προσφορές.
Σύμφωνα με τους δύο πρώην αξιωματούχους, η κυβέρνηση απλώς δεν… καταλάβαινε τι της πάσαρε η Goldman, ενώ δεν ήταν κατάλληλα εξοπλισμένη ώστε να εκτιμήσει σωστά το κόστος και τους κινδύνους.
Η «δουλειά» του επίμαχου swap ήταν στην ουσία η ανταλλαγή με ευρώ των χρεών που είχε εκδώσει η Ελλάδα σε δολάρια και γεν, με ισοτιμίες του παρελθόντος.
«Το deal της Goldman Sachs με την Ελλάδα είναι μια σέξι ιστορία ανάμεσα σε δύο αμαρτωλούς», δηλώνει με νόημα ο Χρ. Σαρδέλης, ο οποίος βρισκόταν στο τιμόνι του ΟΔΔΗΧ όταν ολοκληρώθηκε το deal.
Χαμένοι και κερδισμένοι
Ωστόσο αν κανείς νομίζει ότι μόνο η Αθήνα έπεσε θύμα μιας μεγάλης αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας, πλανάται. Μερικά από τα… θύματα που παραπλανήθηκαν και ζημιώθηκαν από αντίστοιχες συμφωνίες, είναι το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ αλλά και δήμοι σε Γερμανία και ΗΠΑ.
Στον αντίποδα, εξαιρετικά ωφέλιμη ήταν η συμφωνία για τα οικονομικά της Goldman Sachs. Η τράπεζα που το περιοδικό "Rolling Stone" έχει χαρακτηρίσει ως "ένα τεράστιο χταπόδι το οποίο είναι τυλιγμένο στο πρόσωπο της ανθρωπότητας", τα κατάφερε πολύ καλά στη συγκεκριμένη περίπτωση.
600 εκατ. ευρώ ήταν τα κέρδη από τo deal με την Ελλάδα, μέσα σε μια μόλις μέρα, ποσό που αποτελεί το 12% των εσόδων της από trading και επενδύσεις κεφαλαίου για ολόκληρο το 2001!
Όπως άλλωστε σχολιάζει εύστοχα ο Satyajit Das, επενδυτικός σύμβουλος και συγγραφέας, τέτοιου τύπου συμφωνίες είναι «μέρος του DNA της Goldman Sachs».
Το πρόσωπο-κλειδί
Υπάρχει ένα πρόσωπο, το οποίο έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο στην επίτευξη της συμφωνίας το 2001. Πρόκειται για την Άντι Λουλιάδη, η οποία ήταν τότε επικεφαλής πωλήσεων της Goldman για την περιοχή της Ευρώπης. Σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει ο Σπ. Παπανικολάου, πρόκειται για ένα άτομο το οποίο η ελληνική κυβέρνηση εμπιστευόταν ανεπιφύλακτα. Κι αυτό γιατί η κ. Λουλιάδη είχε προειδοποιήσει το 1999 την κυβέρνηση να μην προχωρήσει στην αγορά ενός πολύπλοκου swap.
Ο Χρ. Σαρδέλης χαρακτηρίζει την κ. Λουλιάδη «επαγγελματία» και λίγο επιθετική, όπως άλλωστε «είναι όλοι στην GoldmanSachs», όπως δηλώνει χαρακτηριστικά.
Τελικά τρεις μήνες μετά το deal ο Χρ. Σαρδέλης, όπως δήλωσε, διαπίστωσε ότι η πολυπλοκότητα της συμφωνίας ήταν πολύ μεγαλύτερη από ότι περίμενε. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου και τις επιθέσεις στη Νέα Υόρκη, οι αποδόσεις των ομολόγων υποχώρησαν μετά το παγκόσμιο «ξεπούλημα» στις αγορές. Η ελληνική πλευρά ζήτησε αναθεώρηση. Η νέα συμφωνία ωστόσο αποδείχθηκε ακόμη πιο επιζήμια για την ελληνική πλευρά.
Όπως υποστηρίζει ο Σπ. Παπανικολάου, ο Χρ. Σαρδέλης δεν μπορούσε να πράξει ότι θα έκανε κάθε διαχειριστής χρέους στη θέση του, δηλαδή να βγει στην αγορά και να ελέγξει την τιμή, καθώς η Goldman είχε προειδοποιήσει ότι σε αυτή την περίπτωση, θα ακυρωθεί η συμφωνία.
Η κ. Λουλιάδη, η οποία πλέον είναι CEO της Rothesay Life (μονάδα της Goldman Sachs), αρνήθηκε να σχολιάσει τις παραπάνω αποκαλύψεις.
Ομάδα της Goldman Sachs, συμπεριλαμβανομένης της κ. Λουλιάδη, επέστρεψε στην Αθήνα τον Αύγουστο του 2005, σύμφωνα με τους πρώην αξιωματούχους του ΟΔΔΗΧ. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε τότε, για την μεταφορά του swap στην Εθνική Τράπεζα και ωρίμανση το 2037 αντί το 2019, «έδωσε στους Έλληνες αυτό που ήθελαν», τονίζει ο Παπανικολάου.
Γνώριζε η Eurostat;
H Goldman αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο σχετικά με τα κέρδη της από την συμφωνία, ενώ εκπρόσωπος της στο Λονδίνο, έχει δηλώσει πως οι συμφωνίες με την Ελλάδα έγιναν με βάση τις οδηγίες που έδινε η Eurostat.
«Τα swaps αποτελούσαν μόνο μία από τις πολλές τεχνικές που χρησιμοποίησαν τότε τα κράτη-μέλη, ώστε να είναι συνεπείς με τις απαιτήσεις της συνθήκης», ανέφερε ο εκπρόσωπος.
Σύμφωνα με τους Έλληνες αξιωματούχους, κι άλλες χώρες όπως η Ιταλία, χρησιμοποίησαν αντίστοιχες μεθόδους για να μειώσουν το χρέος τους, εκμεταλλευόμενες την μυστικότητα που χαρακτηρίζει αυτές τις συμφωνίες.
Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, δηλώνει ότι η Ελλάδα δεν ανέφερε την συμφωνία το 2008, όταν είχε ζητηθεί ενημέρωση από τα κράτη-μέλη.
Σε ανακοίνωσή της τον περασμένο μήνα, τονίζει ότι οι ελληνικές αρχές ποτέ δεν ενημέρωσαν την Eurostat για το ζήτημα αυτό και δεν ζητήθηκε καμία συμβουλή σχετικά.
Παραδέχεται μόνο ότι υπήρξαν «γενικές» συζητήσεις με χρηματοοικονομικούς οργανισμούς. “Είναι πιθανό η Goldman Sachs να ζήτησε από εμάς κάποιες γενικές υποδείξεις», αναφέρει η Eurostat.
Εν τω μεταξύ, τo πρακτορείο Bloomberg σημειώνει ότι η αγωγή που έχει καταθέσει στο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την οποία ζητά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αποκαλύψει τα έγγραφα σχετικά με την χρήση των «αμαρτωλών» swaps, εκκρεμεί.
